Nowe wojewódzkie programy polityki społecznej uchwalone

Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Zielonej Górze opracował dwa programy z zakresu polityki społecznej – Wojewódzki Program Przeciwdziałania Narkomanii oraz Wojewódzki Program Wspierania Rodziny i Systemu Pieczy Zastępczej, które będą obowiązywały od 2017 roku. W roku 2016 kończy się okres realizacji poprzednich programów.
Oba programy zostały uchwalone przez radnych Sejmiku Województwa Lubuskiego na posiedzeniu dnia 19 grudnia 2016 r. 

WOJEWÓDZKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII

Zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii  (Dz. U. 2016, poz. 224 z późn.  zm.) samorząd województwa realizuje zadania w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów związanych z narkomanią. Wyrazem tego jest Wojewódzki Program Przeciwdziałania Narkomanii, który zgodnie z zapisami wyżej wymienionej ustawy opracowany został biorąc pod uwagę cele operacyjne określone w Narodowym Programie Zdrowia na lata 2016-2020. Stanowi również integralną część Strategii Polityki Społecznej Województwa Lubuskiego na lata 2014-2020. 

Cel główny Programu - Ograniczenie stosowania środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych i nowych substancji psychoaktywnych oraz związanych z tym problemów społecznych i zdrowotnych.

Cel 1. Edukacja oraz profilaktyka w zakresie problematyki używania środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych i uzależnień behawioralnych.

Cel  2. Leczenie, rehabilitacja oraz ograniczenie szkód zdrowotnych i reintegracja społeczna.

Cel 3. Badania i monitoring używania środków odurzających, substancji psychotropowych i nowych substancji psychoaktywnych oraz postaw społecznych i reakcji instytucjonalnych.

DIAGNOZA

Z diagnozy przeprowadzonej wśród mieszkańców woj. lubuskiego na zlecenie ROPS wynika, że:

- około 40% badanych pali papierosy. Inicjacja dotyczy osób pomiędzy 13 a 15 rokiem życia, czyli w okresie dojrzewania. Kolejnym przedziałem wiekowym, w którym osoby rozpoczynają palić papierosy jest wiek od 16 do 17 lat, a ¼ osób styka się po raz pierwszy z papierosem w wieku 18 – 19 lat, czyli już w okresie wejścia w dorosłość. Wśród uczniów lubuskich szkół stopień palenia okazyjnego oraz częstego łącznie wynosi około 25% a wśród studentów 30%;

- około 60% respondentów pije alkohol, 16% osób w wieku 19-29 lat pije ryzykownie. Najczęściej spożywanym alkoholem wśród mieszkańców województwa lubuskiego jest piwo. Kolejne miejsca pod względem popularności zajmuje wino i wódka. Wśród studentów ¼ badanych spożywa alkohol co drugi dzień. Inicjacja alkoholowa odbywa się już w gimnazjum, aż 50% uczniów spożyło pierwszy alkohol w okresie do 12 roku życia, około 25% uczniów szkół ponadgimnazjalnych piło od trzech do pięciu razy w ciągu ostatnich 30 dni;

- po środki psychoaktywne mieszkańcy sięgają w wieku od 16 do 19 roku życia, Marginalny odsetek badanych próbował narkotyków i innych substancji wcześniej. Od 1% do 2% respondentów przyznało się do zażywania narkotyków (Polska – 1,34%), odsetek 3% osób zażywa dopalaczy. Wśród badanych 84% osób nie korzystało z substancji psychoaktywnych, przy czym poziom świadomości ich istnienia wynosi prawie 100%. Wśród respondentów istnieje wysoki odsetek osób, które zażywały marihuanę albo haszysz (12%) i jest to najczęściej zażywany narkotyk. Około 1/4 uczniów zażywała w swoim życiu marihuanę, natomiast dopalaczy próbowało 10% z nich. Wskaźnik dostępności tych substancji oceniany jest na poziomie 30% w szkołach ponadgimnazjalnych. Wśród studentów 44% paliło marihuanę a 14% zażywało dopalaczy.

- Internet - niniejsza kategoria użytkowników została podzielona na jednostki korzystające do 4 godzin oraz powyżej 4 godzin. W obu tych kategoriach przeważają osoby w wieku 19 – 29 lat. Należy podkreślić, iż codziennie przy Internecie spędza czas ponad 65% młodych mieszkańców województwa lubuskiego. Ponad 80% uczniów gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych korzysta z Internetu powyżej 4 godzin.

- Wykazując stopień uzależnienia od hazardu zagrożonych uzależnieniem w stopniu niskim jest 11,4% graczy.

Leczeni z powodu zburzeń spowodowanych używaniem substancji psychoaktywnych

W roku 2015 na leczenie przyjęto 2 274 osoby, w tym 839 po raz pierwszy w życiu. Nastąpił spadek ogólnie przyjętych osób o 7,4%.

Mężczyźni stanowią dominującą grupę osób leczonych z powodu używania substancji psychoaktywnych – ok. 72%. Jedynie większy odsetek kobiet był leczony z powodu używania leków uspokajających i nasennych. W 2014 r. wyniósł on ok. 70%, a w 2015 r. – 64%.

W 2015 r. odsetek osób leczonych w wieku 19-29 lat kształtował się na poziomie 32%, natomiast w wieku 30-64 lat – 52% (dane zbliżone do roku 2014).

Leczeni na oddziałach dla uzależnionych:  2014 – 1 542,  2015 - 1 593. W 2015 roku zwiększyła się liczba ogólna liczba leczonych o 51 osób w stosunku do roku 2014. 

HIV/AIDS

w 2015 roku zarejestrowano 38 zachorowań (zap.3,72), w tym hospitalizowano 5 osób.

w 2014r. zarejestrowano 40 nowych osób zakażonych (zap.3,92), w tym hospitalizowano 6 osób.

W 2015 roku podobnie jak w roku 2014 odnotowano dwa nowe przypadki zachorowań na AIDS.

Policja

W 2015 roku w województwie lubuskim stwierdzono 1 695 przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii tj. o 363 przestępstw mniej niż w 2014 r. – 2 058 – spadek o 4,5 %.

WOJEWÓDZKI PROGRAM WSPIERANIA RODZINY I SYSTEMU PIECZY ZASTĘPCZEJ

Opracowywanie ww. programu wynika z ustawy o wspieraniu rodziny i systemu pieczy zastępczej. Głównym priorytetem Programu jest : stworzenie systemowych rozwiązań wspierających rodzinę oraz rozwój pieczy zastępczej w województwie lubuskim.

Cel ten został rozłożony na 4 cele szczegółowe:

1. podniesienie społecznej świadomości o znaczącej roli rodziny,

2. wspieranie działań w obszarze pracy z rodziną oraz pomocy w opiece i wychowaniu dziecka,

3. rozwój systemu pieczy zastępczej,

4. zapewnienie środowiska rodzinnego dzieciom kwalifikowanym do przysposobienia.

DIAGNOZA:

- W świetle posiadanych danych statystycznych, na terenie naszego województwa w grudniu 2015 r. żyło 1 mln, 18 tys. osób, tj. o 2 232 osób mniej niż rok wcześniej. Postępuje proces starzenia się ludności. Maleje liczba dzieci i młodzieży, rośnie liczba  osób starszych. W 2015 r. liczba osób w wieku od urodzenia do 65. r.ż. była mniejsza niż w 2014 r. o 9017 osób. Równocześnie w stosunku do 2014 r. przybyło 6 785 osób w wieku powyżej 65 lat.  W 2015 r. urodziło się 9 420 dzieci (o 296 mniej niż w 2014 r.)

- Na 5 040 małżeństw zawartych w 2015 r. orzeczono ponad 2000 rozwodów. W rodzinach rozwiedzionych znalazło się 1 157 dzieci. W roku 2015 wydano 908 orzeczeń w sprawach alimentacyjnych (o 88 mniej niż rok wcześniej). W świetle statystyk sądów okręgowych w Gorzowie Wlkp. i Zielonej Górze, w zakresie sprawo pozbawienie, zawieszenie i ograniczenie władzy rodzicielskiej, w 2015 r. orzeczono 1 171 spraw, dotyczących 1 703 małoletnich dzieci. W 2015 r. orzeczenia o umieszczeniu małoletnich w rodzinach zastępczych wydano wobec 1 897 małoletnich (2014 r. wobec 1 715). Brak możliwości szybkiego wykonania orzeczeń sądu powoduje, że małoletni oczekują na umieszczenie w rodzinie zastępczej.

- Małoletni decyzją sądu umieszczani są w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. W 2015 r. wydano 724 skierowań dla małoletnich (2014 r. - 689 małoletnich).

- W roku 2015 na terenie województwa Policja zarejestrowała 2 427 przypadków przemocy w rodzinie. W porównaniu z rokiem poprzednim liczba ta zmniejszyła się o 8,2 %.

- Na koniec 1. półrocza 2016 r. w gminach lubuskich istniały 82 zespoły interdyscyplinarne. Na terenie województwa funkcjonuje obecnie 7 ośrodków interwencji kryzysowej.  Ze strony portalu Lubuskiej Niebieskiej Tarczy Wobec Przemocy do końca sierpnia 2016 r skorzystało 17 827 osób, a biorąc pod uwagę fakt, że niektórzy użytkownicy korzystali z portalu wielokrotnie, należy przyjąć, że jego poszczególne strony przeglądano 46 417 razy.

- Według danych pochodzących zarówno z LUW jak i GUS, w ostatnich 6 latach wzrasta liczba lubuszan żyjących w ubóstwie. Szczególnie niepokojący jest procentowy wskaźnik osób zagrożonych skrajnym ubóstwem. Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej zmniejszyła się w przeciągu roku ponad 2 600, jednocześnie kwoty przeznaczone na udzieloną pomoc wzrosły prawie o 1,6 mln. zł.

- Liczba bezrobotnych zarejestrowanych na koniec grudnia 2015 r. wynosiła 39 348 osób i zmniejszyła się w porównaniu z końcem grudnia 2014 r. o 7 800 osób.

- W 2015 r. funkcjonowało 1 498 rodzin zastępczych (2014 – 1 505 rodzin).  Z danych wynika, że łącznie w rodzinach zastępczych było pod koniec 2015 r. 2464 dzieci.  Liczba rodzin zastępczych – z wyjątkiem spokrewnionych - spada, ale równocześnie liczba rodzin rozwiązywanych rokrocznie się zmniejsza, co świadczy o wzroście ich trwałości i liczbowej stabilności.

- Najczęstszą przyczyną umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej jest alkoholizm rodziców oraz ich bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych.

- W 2015 r. funkcjonowały 33 placówki opiekuńczo-wychowawcze, pełniące funkcję socjalizacyjną, interwencyjną, specjalistyczno-terapeutyczną oraz rodzinną.

- W gminach lubuskich w roku 2015 funkcjonowało 49 rodzin wspierających. Z rodzinami przeżywającymi trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych pracowało 135 asystentów rodziny.  W 2015 r. funkcjonowało 128 placówek wsparcia dziennego,

- W powiatach województwa lubuskiego pracowało w 2015 roku 67 koordynatorów pieczy zastępczej, pracowali oni z 1 277 rodzinami zastępczymi oraz rodzinnymi domami dziecka,

- 10 powiatów prowadzi współpracę z organizacjami pozarządowymi.

- W 2015 r. w powiatach przeprowadzono 35 szkoleń dla rodzin zastępczych oraz po 2 szkolenia dla prowadzących rodzinne domy dziecka (wszystkie w gorzowskim powiecie grodzkim).

- W 2015 r. funkcjonowały na terenie województwa 3 ośrodki adopcyjno-opiekuńcze.

- W 2015 roku na terenie województwa przeprowadzono 109 przysposobień: 87 adopcji krajowych i 22 zagraniczne. Najczęściej przysposabiano dzieci w wieku od 1 do 4 lat.

- W 2015 roku z ośrodków lokalnych do Wojewódzkiego Banku Danych w Gorzowie Wlkp. wpłynęło z kraju 47 kart dzieci. Do Banku zgłoszono 1 206 kart dzieci z całej Polski i taka sama ilość została przesłana do ośrodków lokalnych w województwie lubuskim.

Województwo Lubuskie w maju 2014 r. uruchomiło program wsparcia rodzin wielodzietnych pod nazwą Lubuska Karta Dużej Rodziny. Do 28 listopada b.r. członkom rodzin wydano 3511 kart.