Polityka Senioralna

Zarząd Województwa Lubuskiego w dniu 13 grudnia 2017 roku przyjął Wojewódzki Program na rzecz Osób Starszych, który obowiązuje od 2018 roku.

Program powstał w odpowiedzi na potrzebę działań aktywizujących osoby starsze, konieczność tworzenia dla nich przestrzeni służących poprawie jakości ich życia. Program jest odpowiedzią na wyzwania lat współczesnych, określa politykę województwa prowadzoną wobec osób starszych, cele oraz kierunki działania pozwalające na kształtowanie regionu jako przyjaznego wszystkim mieszkańcom.

W toku prac wyodrębniono następujące obszary problemowe:

1. Zdrowie i profilaktyka;
2. System wsparcia- infrastruktura i usługi socjalne;
3. Aktywność kulturalna, edukacyjna i sportowa;
4. Aktywność zawodowa osób 50+;
5. Bezpieczeństwo.

Przewiduje się, że dalszej zmianie, tj. starzeniu podlegać będzie struktura wieku ludności. Prognoza liczby ludności woj. lubuskiego do 2050r. przewiduje, że udział osób starszych (60 lat i więcej) w 2050r. wyniesie 40,6%, a aktualnie na koniec 2016 roku wyniosło 19,5%.

W ostatnich latach w Polsce obserwowany jest wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym (mężczyźni 65 lat i więcej, kobiety 60 lat i więcej). W końcu 2016 r. w stosunku do 2015 r. liczba osób w wieku poprodukcyjnym wzrosła o 236 tys. (0,6 pkt proc.).

W województwie lubuskim na dzień 31.12.2015 r. zamieszkiwało ogółem 1 018 075 osób, w tym 18,8% osób w wieku poprodukcyjnym, a na koniec 2016 roku zamieszkiwało ogółem 1 017 376 osób, w tym 19,5% w wieku poprodukcyjnym.  Zatem odsetek tych osób wzrósł o 0,70%.

W województwie lubuskim największy odsetek osób starszych w ogólnej liczbie mieszkańców występuje w powiecie nowosolskim – 24%, następnie średnią województwa odnotowuje się w pięciu powiatach: krośnieńskim, międzyrzeckim, strzelecko-drezdeneckim, żagańskim oraz żarskim – utrzymuje się na poziomie 23%. W 2010 r. na 100 osób młodych przypadało 57 seniorów, a w 2016 r. już 81.

Wyraźny postęp w wydłużaniu się przeciętnego trwania życia należy przypisywać szeroko propagowanemu prowadzeniu zdrowego stylu życia. Wyniki badań stanu zdrowia ludności pokazują, że mieszkańcy województwa lepiej się odżywiają, rośnie wśród nich odsetek osób uprawiających sport i wykonujących badania profilaktyczne (zwłaszcza wśród kobiet), spada odsetek osób palących tytoń (głównie mężczyzn). Te korzystne zmiany w stylu życia mieszkańców województwa lubuskiego wpływają na wzrost przeciętnego trwania życia.

Ze względu na rosnący odsetek osób starszych, coraz ważniejsze staje się wspieranie idei starzenia się w zdrowiu. Priorytetowa staje się poprawa dostępności opieki zdrowotnej dla osób w podeszłym wieku, w tym w rozwoju infrastruktury opieki geriatrycznej czy długoterminowej oraz zapewnienie dostępu do odpowiednio przeszkolonego personelu medycznego w zakresie opieki nad seniorami.

Obecnie na terenie województwa lubuskiego świadczenia szpitalne w zakresie geriatrii w ramach kontraktu z Lubuskim Oddziałem Wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia udzielane są tylko w Szpitalu na Wyspie sp. z o.o. w Żarach oraz w Szpitalu w Skwierzynie sp. z o. o. Natomiast w Lubuskim Szpitalu Specjalistycznym Pulmonologiczno - Kardiologicznym w Torzymiu spółka z o. o., istnieje  oddział geriatryczny gotowy na przyjęcie pacjentów, który nie posiada kontraktu z Lubuskim Oddziałem Wojewódzkim NFZ. Liczba łóżek oraz liczba specjalistów jest niewystarczająca.

Zachodzące zmiany na rynku pracy i migracje dodatkowo utrudniają sprawowanie opieki nad osobą zależną. W związku z powyższym niezbędne wydaje się udzielania instytucjonalnej pomocy i wsparcia rodzinom opiekującym się seniorami w zapewnieniu należytej opieki i pielęgnacji.

Z danych statystycznych Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. wynika, że w 2016 roku przyznano usługi opiekuńcze dla 2 753 osób, na kwotę 10 961 024 zł. Usług opiekuńczych specjalistycznych udzielono 21 osobom, na kwotę 134 155 zł. Natomiast w 2015 r. usługi opiekuńcze przyznano dla 2 621 osób, na kwotę 9 634 006 zł. Specjalistycznych usług opiekuńczych dla 18 osób (3 646 świadczeń na kwotę 90 968 zł). 

W województwie lubuskim funkcjonują 82 ośrodki pomocy społecznej. Prowadzone postępowania nadzorczo – kontrolne Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego wykazały, że w 2015 roku zadań w formie usług opiekuńczych nie realizowało 12 gmin. Stwierdzono również, że występują rozbieżności w podejściu do ich realizacji, m.in. w wycenie kosztu usługi w poszczególnych gminach (kształtuje się od 1,61 zł do 54,27 zł za 1 godzinę) oraz zdarzają się też sytuacje, że gmina podwyższa cenę 1 h/usługi. Skutkiem wysokiego kosztu usługi, podopieczni ograniczają ich liczbę, bądź całkowicie rezygnują ze świadczenia.

W województwie funkcjonują 23 domy pomocy społecznej  (w 12 powiatach) i od kliku lat liczba ta utrzymuje się na tym samym poziomie. W powiecie słubickim oraz żagańskim nie funkcjonuje żaden dom pomocy  społecznej. W powiecie międzyrzeckim działa 6 domów. W pozostałych powiatach usytuowanych jest od 1 do 3 domów pomocy społecznej. 23 domy pomocy społecznej oferują łącznie 2 342 miejsc (wg  stanu na dzień 31 lipca 2016 r.). Spośród wszystkich domów, 21 prowadzących jest samorząd powiatowy (2 230 miejsc), a 2 pozostałe domy prowadzone są na zlecenie powiatów przez Zgromadzenia Zakonne (112 miejsc). Na prowadzenie wskazanych 23 domów pomocy społecznej  organy prowadzące posiadają zezwolenie Wojewody Lubuskiego, tzn. domy spełniają wymagany standard usług.

Do Programu załączono:

a) Wyniki ankiet z 49 gmin województwa lubuskiego, w których gminy zgłaszały swoje oczekiwania i uwagi m. in. :

1. Zabezpieczenie opieki geriatrycznej długoterminowej, zarówno w zakresie opieki instytucjonalnej, jak i domowej. 

2. Przekazanie środków finansowych na tworzenie i funkcjonowanie placówek dziennego i całodobowego pobytu.       

3. Podpisanie porozumień z placówkami medycznymi tj. szpitalami, zakładami opiekuńczo-leczniczymi, zakłady opiekuńczo-rehabilitacyjnymi o współpracy z gminami/ośrodkami pomocy społecznej w zakresie udzielania wsparcia osobom starszym, chorym, niepełnosprawnym opuszczającym szpital.

4. Wprowadzenie działań wspierających rodziny osób starszych.

5. Uruchomienie projektów skierowanych do osób starszych zamieszkujących obszary wiejskie.

6. Promowanie utworzenia rodzinnych domów pomocy społecznej.  

7. Wprowadzenie konkursów na realizację działań na rzecz rozwoju aktywizacji społecznej seniorów, które ułatwiłby realizację samorządom dotychczasowych działań, jak również rozszerzenie ich zakresów.

8. Wprowadzenie Wojewódzkiej Karty Seniora. 

9. Rozwijanie usług medycznych, i rehabilitacyjnych np. mobilna poradnia geriatryczna.    

b) Opracowanie Biura Komunikacji Społecznej w Gabinecie Zarządu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze.

c) Przykłady „dobrych praktyk”.