Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Zielonej Górze podsumował Strategię Polityki Społecznej oraz sprawozdanie z realizacji „Oceny zasobów pomocy społecznej za rok 2017 i rekomendacji na 2018 rok dla województwa lubuskiego”

Radni województwa zapoznali się ze sprawozdaniem z realizacji „Strategii Polityki Społecznej Województwa Lubuskiego na lata 2014 – 2020” w 2017 r. Dokument zawiera podsumowanie z realizacji w ubiegłym roku – kierunków prorodzinnej polityki województwa lubuskiego oraz pięciu dedykowanych programów. Łącznie na realizację strategii wydatkowano 6,6 mln zł. 

W ramach programów realizowano m.in. następujące zadania:

Wojewódzki Program Pomocy Społecznej

- dofinansowanie 9 organizacji pozarządowych

- zorganizowano Mikołajki dla 125 dzieci z placówek wsparcia dziennego oraz przebywających w rodzinach zastępczych na terenie województwa lubuskiego

- zorganizowano XIX Lubuski Tydzień Seniora (w województwie odbyło się około 240 imprez w 52 gminach)

- Zarząd Województwa Lubuskiego w dniu 13 grudnia 2017 roku przyjął Wojewódzki Program na rzecz Osób Starszych. Program obowiązuje od stycznia 2018 roku,

- w 2017 roku odbyły się trzy posiedzenia Lubuskiej Społecznej Rady Seniorów. Tematem przewodnim posiedzeń było przygotowywanie oraz opracowywanie Wojewódzkiego Programu na rzecz Osób Starszych.

Wojewódzki Program Integracji Społecznej Osób Niepełnosprawnych

- dofinansowano 17 wniosków o przeprowadzenie robót budowlanych,

- dofinansowano koszty utworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej dla Szprotawskiego Zakładu Aktywności Zawodowej i Zakładu Aktywności Zawodowej w Kamieniu Wielkim,

- odbyły się 2 szkolenia pracowników zatrudnionych w domach pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi pn. „Seksualność osób z zaburzeniami psychicznymi” w ramach Programu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pod nazwą ,,Oparcie społeczne dla osób z zaburzeniami psychicznymi ” - edycja 2017 r.

- dofinansowano 31 organizacji pozarządowych

- odbył się Piknik Osób Niepełnosprawnych

Program działań na rzecz rodzin wielodzietnych Lubuska Karta Dużej Rodziny

- zwiększono dostęp do różnych form edukacji, dóbr kultury, kultury fizycznej poprzez m. in. wydawanie Lubuskiej Karty Dużej Rodziny

Wojewódzki Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie

- zorganizowano 2 szkolenia dla członków zespołów interdyscyplinarnych z terenu województwa lubuskiego: „Superwizja w zakresie przeciwdziałania przemocy” oraz „Przemoc wobec osób starszych i niepełnosprawnych”,

- w ramach działań związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie Regionalny Ośrodek realizuje od 2013 r. projekt pn. „Lubuska niebieska tarcza wobec przemocy”. Projekt prowadzony jest w formie portalu www.tarcza.lubuska.pl, który pozwala na upowszechnienie kompleksowej, usystematyzowanej, syntetycznej i na bieżąco aktualizowanej wiedzy na temat funkcjonujących na terenie województwa lubuskiego form i zakresu instytucjonalnego przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

Wojewódzki Program Wspierania Rodziny i Systemu Pieczy Zastępczej

- dofinansowano 8 organizacji pozarządowych

a)  W strukturach ROPS funkcjonują 2 Ośrodki Adopcyjne – w Zielonej Górze i w Gorzowie Wielkopolskim. Ponadto 1 Ośrodek prowadzony jest w Żarach przez organizację pozarządową.

 -oprócz podstawowych zadań, w ramach promocji idei adopcji podejmowano m.in. następujące działania:

1. wydanie zbioru bajek pt. „Nie z brzuszka lecz z serduszka, czyli bajki o adopcji”;

2. wydanie „Pakietów startowych dla kandydatów do przysposobienia”;

3. stworzenie strony internetowej ośrodków adopcyjnych;

4. zorganizowanie konsultacji ze specjalistami dla dzieci z rodzin adopcyjnych i zastępczych;

5. zorganizowanie IV konferencji pn. „Wielowymiarowy obraz adopcji w drodze do rodzicielstwa”.

b)  Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w obszarze świadczeń rodzinnych to zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej, które było realizowane do dnia 31 grudnia 2017r. przez Wydział Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego w Regionalnym Ośrodku Polityki Społecznej w Zielonej Górze.

Nieprzerwanie Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Zielonej Górze prowadzi szeroka współpracę z instytucjami działającymi w następujących obszarach społecznych: edukacji publicznej, promocji i ochrony zdrowia, kultury i ochrony dóbr, kultury fizycznej i turystyki, bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania bezrobociu.

Zapoznano się również ze sprawozdaniem z realizacji „Oceny zasobów pomocy społecznej za rok 2017 i rekomendacji na 2018 rok dla województwa lubuskiego”  

Ocena zasobów pomocy społecznej jest zadaniem, realizowanym na podstawie art. 16a ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1769 z późn.zm.). Samorząd województwa zobligowany jest do opracowywania corocznie oceny zasobów pomocy społecznej w oparciu o analizy lokalne, sporządzane przez samorządy gmin i powiatów.

Ocena powinna być przedstawiona przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego co roku do dnia 30 kwietnia odpowiednio radzie gminy, radzie powiatu, a do dnia 30 czerwca sejmikowi województwa właściwej jednostki samorządu terytorialnego. Ocena wraz z rekomendacjami ma być podstawą do planowania budżetu na rok następny. Następnie, samorząd województwa jest zobligowany do przekazania oceny zasobów pomocy społecznej sporządzonej na podstawie ocen przygotowanych przez gminy i powiaty z obszaru województwa, właściwemu wojewodzie do 31 lipca każdego roku.

WYBRANE INFORMACJE:

Liczba mieszkańców województwa lubuskiego wynosiła w 2017 roku - 1 016 832 (w 2016 roku – 107 376) osoby, co odpowiadało 2,65% populacji kraju (38 433 558 osób).

Mniej o 8 613 osób w wieku produkcyjnym, natomiast wzrost o 7 188 osób w wieku poprodukcyjnym.

Rok 2017 charakteryzował się, w skali województwa spadkiem liczby zarejestrowanych bezrobotnych o 7 762 osoby oraz stopy bezrobocia do 6,6% (o 2,0 punktu procentowego). Pod względem wysokości tego wskaźnika nasze województwo znalazło się na siódmym miejscu w kraju (w 2016 roku również pozycja siódma).

Zadania gminy:

1. Starzenie się mieszkańców – wzrost usług opiekuńczych. Większość gmin i powiatów sygnalizuje w OZPS, że województwo lubuskie zmaga się z problemem wzrostu liczby ludności w wieku poprodukcyjnym i powinno wzmocnić działania zmierzające do aktywizacji środowiskowej i społecznej ukierunkowanej na usługi opiekuńcze i specjalistyczne dla osób starszych.

2. Zmniejsza się liczba osób korzystających z pomocy społecznej . Jak podkreślają ops-y jest to niewątpliwie spowodowane wejściem w życie programu 500+, który spowodował, że sytuacja materialna wielu wielodzietnych rodzin znacznie się poprawiła i zapewniła środki na najpilniejsze potrzeby. W 2017 roku – 7,8%, w 2016 roku 8,8%.

3. Łącznie na 500+ przekazano 1 028 178 577 zł, wsparciem objęto średniomiesięcznie 95 748 dzieci.

4. W 2017 roku najwięcej rodzin skorzystało ze świadczeń pomocy społecznej z powodu ubóstwa i długotrwałej lub ciężkiej choroby .

Liczba rodzin w zakresie ubóstwa, objęta pomocą w 2017 roku to – 22 074 rodzin (w 2016 roku – 24 645 rodzin). W zakresie długotrwałej lub ciężkiej chorobie - 15 499 rodzin (15 242 rodzin w roku 2016).

5. Ośrodki pomocy społecznej wskazują na wysokie wydatki związane z kosztem pobytu osoby skierowanej do domu pomocy społecznej oraz zwiększone zapotrzebowanie na ten rodzaj pomocy.

Średni miesięczny koszt utrzymania w 2017 roku wyniósł 3 292,70z zł           

6. Stan zatrudnienia w ośrodkach pomocy społecznej w 2017 roku wynosił 1398 osób, więcej o 28 zatrudnionych do roku poprzedniego (w 2016 – 1370).

Pracownicy socjalni – 539 zatrudnionych, mniej o 4 niż w roku poprzednim

7. W 2017 r. w porównaniu z 2016 zatrudnienie wzrosło o 13 osób i wyniosło w roku oceny 134 asystentów rodziny.

Wnioski i rekomendacje:

1. Zwiększyć liczbę pracowników socjalnych do wymaganego ustawą minimum, tj. 1 pracownik socjalny na 2000 mieszkańców gminy, nie mniej jednak niż 3 pracowników w każdym ośrodku pomocy społecznej.

2. Podejmować inicjatywy na rzecz wspierania osób starszych i niepełnosprawnych, potrzebujących pomocy przy wykonywaniu podstawowych funkcji życiowych w miejscu zamieszkania poprzez świadczenie usług opiekuńczych.

3. Zabezpieczyć środki finansowe na utrzymanie osób starszych w domach pomocy społecznej oraz zabezpieczenie usług opiekuńczych osobom niepełnosprawnym.

4. Tworzyć lub rozwijać ośrodki wsparcia dla osób starszych, np.: dzienne domy pobytu dla osób starszych, kluby dla osób starszych, itp., przy wsparciu m.in. środków UE w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Lubuskie 2020, Działanie 7.5 - usługi społeczne.

Zadania powiatów:

1. We wszystkich powiatach odnotowano spadek bezrobocia.

W rejestrach powiatowych urzędów pracy zarejestrowanych było mieszkańców wsi:

2017 rok – 24 605     osób bezrobotnych tj. 6,6% stopa bezrobocia      

2016 rok – 32 367      osób bezrobotnych tj. 8,7% stopa bezrobocia

2. Zatrudnienie w powiatowych centrach pomocy rodzinie w 2017 wzrosło i wynosiło 265 osób (w 2016 r. – 254 osób).

3. W 2017 r. funkcjonowało 72 koordynatorów pieczy zastępczej (w 2016 r. – 72). Od roku 2015 wprowadzono ograniczenia dotyczące liczby rodzin mogących pozostawać jednocześnie pod opieką jednego koordynatora do 15. Pod opieką koordynatorów było 1 040 rodzin (2016 r. – 1 328). Z analizy danych wynika, że na 1 koordynatora przypadało 14 rodzin (w 2016 r. - 18).

4. System pozyskiwania kandydatów na rodziców zastępczych i prowadzących rodzinne domy dziecka oraz system wsparcia już funkcjonujących rodzin zastępczych jest niekorzystny. Brak realnego, finansowego i instytucjonalnego wsparcia przy zmaganiu się z wieloma trudnościami, jakie napotykają rodziny zastępcze powoduje, że niewielu jest kandydatów do pełnienia tej funkcji. Stanowi to bardzo poważne zagrożenie dla dalszego rozwoju rodzinnych form pieczy zastępczej.

5. 2017 rok – ogółem liczba rodzin zastępczych – 1 417 liczba dzieci – 2 203

  2016 rok – ogółem liczba rodzin zastępczych – 1 499 liczba dzieci –  2 408

6. Na terenie województwa lubuskiego w 2017 r. funkcjonowało 21 dps-ów, których organem prowadzącym był powiat (w 2016 r. - 21), posiadających 2 236 miejsc, z których skorzystało 2 508 osób (w roku 2016 skorzystało 2 479 osób).

7. Funkcjonowały w woj. lubuskim 32 placówki opiekuńczo – wychowawcze na 550 miejsc, przebywało 550 dzieci a w 2016 rok 564 dzieci.

Wnioski i rekomendacje:

1. Rozwijać różne formy pieczy zastępczej, w tym rodziny zastępcze zawodowe, rodziny zawodowe pełniące funkcję pogotowia rodzinnego i rodziny zawodowe specjalistyczne oraz wspierać funkcjonujące rodziny zastępcze środkami i metodami wskazanymi w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

2. Wspierać podmioty III sektora w realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej i rehabilitacji osób niepełnosprawnych poprzez dofinansowanie min. hospicjów, ośrodków wsparcia, jadłodajni i innych placówek przeznaczonych dla osób starszych, przewlekle chorych i niepełnosprawnych.

3. Zwiększyć zatrudnienie specjalistów: pedagogów, psychologów oraz zapewnić niezbędne środki na szkolenia kadry.

4. Wydaje się słuszna rekomendacją rozwój różnych form pieczy zastępczej na poziomie powiatu oraz samorządu województwa w postaci utworzenia regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej. Niezwykle ważne będą działania promujące rodzicielstwo zastępcze i faktyczne wspieranie rodzin zastępczych środkami przewidzianymi w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Równolegle ośrodki pomocy społecznej w województwie lubuskim powinny zintensyfikować pracę z rodzinami niewydolnymi w sprawach opiekuńczo – wychowawczych, w celu ograniczenia liczby dzieci odbieranych rodzinom naturalnym.

Zadania województwa:

1. Łącznie w 2017 roku przeprowadzono 101 adopcji, w tym 10 to przysposobienia zagraniczne, natomiast w roku 2016, przeprowadzono 120 adopcji, w tym 12 to przysposobienia zagraniczne. Liczba adopcji spada.

2. Do Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego w Regionalnym Ośrodku Polityki Społecznej w Zielonej Górze wpłynęło 4881 wniosków o świadczenia wychowawcze – „Rodzina 500 plus”. (w 2016 r. – 2817 wniosków). Łącznie Wydział Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego realizujący zadania zlecone z zakresu koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w obszarze świadczeń rodzinnych oraz świadczeń wychowawczych wydał w 2017 roku 3309 decyzje administracyjne (2016 r. – 1654).

3. W 2017 r. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Zielonej Górze, kontynuował realizacje projektu pt. „Efekt synergii – koordynacja lubuskiej ekonomii społecznej” współfinansowanego ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego – Lubuskie 2020 z zakresu Osi Priorytetowej 7 Równowaga społeczna, Działania: 7.6 Wsparcie dla Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej i Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej we wzmacnianiu sektora ekonomii społecznej, Poddziałania: 7.6.2 Koordynacja ekonomii społecznej – Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej.

Wnioski i rekomendacje:

1. Rozwijać system kształcenia i podnoszenia kwalifikacji pracowników instytucji pomocy i integracji społecznej oraz systematyczne badać potrzeby szkoleniowe.

2. Podjęcie działań w zakresie utworzenia regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej.

3. Promować zlecanie usług z zakresu pomocy społecznej organizacjom pozarządowym, a w szczególności podmiotom ekonomii społecznej oraz wspierać tworzenie się partnerstw na rzecz rozwoju społeczności lokalnych pomiędzy jednostkami pomocy społecznej a organizacjami pozarządowymi.

4. Tworzyć sprzyjające warunki (w tym mechanizmy wsparcia) do rozwoju sektora pozarządowego, zwłaszcza w obszarze ekonomii społecznej.

5. Wspierać samorządy lokalne w realizacji zadań w zakresie doskonalenia systemu rehabilitacji społecznej i tworzenia systemu rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych.

6. Promować pracę socjalną jako najważniejszą formę pomocy społecznej oraz prowadzić działania na rzecz zwiększenia prestiżu zawodu pracownika socjalnego poprzez np. organizację konferencji, seminariów, współpracę z mediami.

7. W celu zapewnienia prawidłowego przebiegu postępowań adopcyjnych należy dołożyć wszelkich starań, aby ośrodki adopcyjne bez zakłóceń mogły realizować swoją misję. Osiągnięcie tego celu jest możliwe dzięki wypracowaniu standardów pracy oraz wysokiej jakości usług świadczonych na rzecz dzieci i ich przyszłych rodziców. Względy finansowe polegające na braku jasnych zasad sposobu finansowania ośrodków adopcyjnych nie mogą stanowić przeszkody dla prawidłowego funkcjonowania ośrodków adopcyjnych i realizacji ustawowych zadań Samorządu Województwa.

8. Rekomenduje się zatem zwiększenie środków finansowych na realizację zadań w zakresie polityki społecznej w województwie lubuskim przy jeszcze większym zaangażowaniu wszystkich podmiotów działających w obszarze polityki społecznej i przy współpracy z organizacjami pozarządowymi.